Zorgeloos varen

Veilig gebruik gas en elektra

Veilig gebruik gas

Er gebeuren nog elk jaar ongelukken met gas aan boord van pleziervaartuigen. Soms zelfs in een volle jachthaven. Ontploffingen, branden, persoonlijke ongelukken en materiële schade zijn het (onnodige) gevolg. Onnodig, want een veilig gebruik, een veilige installatie en periodieke controle van je gasinstallatie aan boord voorkomen dit soort problemen. Wat thuis heel gewoon is, geldt op het water net zo goed. Het is verstandig om de gasinstallatie elke drie jaar te laten inspecteren.

Certificaat Gastechniek
HISWA Vereniging, PTC+ en watersportersorganisaties hebben het ‘Certificaat Gastechniek’  ontwikkeld. Het is exclusief bedoeld voor medewerkers bij bedrijven die het recht hebben om gasinstallaties te keuren. Zij zijn geheel vertrouwd met alle typen gasinstallaties aan boord van jachten. Inmiddels zijn er ruim 300 bedrijven gecertificeerd.

Gasgecertificeerde bedrijven
Sinds maart 2001 geldt de ISO-norm 10239. Alle jachten die na maart 2001 zijn opgeleverd en zijn voorzien van een gasinstallatie moeten voldoen aan deze norm. De norm is omgezet naar de gascontrolelijst.

Wat je moet weten over gas

  • Gas aan boord

    Gas is een economische en veilige bron van warmte en energie aan boord van een jacht. Mits je let op elementaire veiligheidszaken.

    • Gebruik nooit autogas. Gebruik bij voorkeur propaan of eventueel butaan. Propaan heeft een hogere werkdruk. Bij lagere temperaturen dan 5°C zakt de werkdruk van butaan tot 0.
    • Gebruik beslist geen wegwerptanks. Het verwisselen ervan is niet zonder risico.
    • Sluit het gas af als je van boord gaat.
    • Slaap je aan boord? Sluit dan de gasfles ’s nachts af, als u tenminste geen gasapparatuur (koelkast, kachel) gebruikt. Zorg voor voldoende ventilatie, voorkom condens of nog erger: koolmonoxide.
  • Berging van gasflessen

    Bij het verwisselen van gasflessen is de meeste kans op lekkage. Bijvoorbeeld door onzorgvuldige aansluiting, scheve montage of oude afdichtingsringen. Omdat gas zwaarder is dan lucht, zal het gas naar het laagste punt zakken en zich daar verzamelen. Als je je bedenkt dat een kleine concentratie gas (twee procent in de lucht!) al explosief is, is het duidelijk dat weglekkend gas nooit in je boot mag komen.

    Tips bij berging

    • Plaats gasflessen buiten en rechtop in een gasbun, met zowel aan de onder- als de bovenkant niet-afsluitbare ventilatieopeningen naar ‘buitenboord’.
    • Plaats gasflessen nooit in de zon. De uitvoering van de kast of bun moet van metaal, watervast hout of dikwandig kunststof zijn en in ieder geval gasdicht ten opzichte van het inwendige van het jacht.
    • Een gasbun moet aan de onderzijde een schuin aflopende lekgasafvoer naar buitenboord hebben (minimale doorsnede van19 mm), die voldoende boven de waterlijn ligt.
    • Bevestig de gasflessen zeevast. Ook reserveflessen horen in de kast of bun. Een ‘lege’ gasfles is immers niet gasvrij.
    • Zoek lekkage nooit op met een vlam. Gebruik een kwastje met een zeepoplossing.Er is ook een lekzoekspray te koop. Verschijnen er belletjes, dan wijst dat op een lekkage.
  • Aandachtspunten bij installatie

    Jouw gasspecialist is op de hoogte van onderstaande punten. Het is echter ook raadzaam dat je als watersporter en als klant weet wat de juiste installatievoorschriften zijn.

    • Gasleidingen en slangen moeten overal goed zichtbaar zijn en te inspecteren zijn.
    • Gasleidingen mogen niet door motor- en accuruimten lopen. Is er geen andere mogelijkheid, dan moeten daar in ieder geval geen koppelingen gemonteerd worden en moeten de leidingen worden beschermd.
    • Gasleidingen moeten op ruime afstand van elektrische leidingen worden aangebracht.
    • Gasleidingen moeten beschermd zijn tegen mechanische beschadigingen.
    • Gasleidingen moeten goed gebeugeld zijn en daarbij voldoende expansieruimte houden.
    • Bij schotpassages moet altijd een schotdoorvoer worden gebruikt.
    • Bij diverse aftakkingen moet een goedgekeurd afsluiterblok/verdeelblok worden geïnstalleerd (bijvoorbeeld Truma). Dit geeft minder verbindingen en dus minder kans op lekkage.
    • Kachels of geisers moeten altijd via een aansluitkraan en een vaste leiding worden aangesloten. Alleen een cardanisch opgehangen kooktoestel mag met een aansluitkraan en gasslang worden aangesloten, mits de lengte maximaal een meter is.
    • Flexibele leidingen moeten zodanig worden gemonteerd, dat deze niet overbelast worden door te veel buiging.
    • Alle verbindingen moeten knelfittingen hebben. Bij zacht koperen pijpen moeten steunbussen worden toegepast om insnoering te voorkomen.
    • Voor bochten is het beter dat de pijp gebogen wordt, dan dat er haakse koppelingen worden gebruikt.
  • Controles

    Bedrijven met het Certificaat Gastechniek zijn erkend om met een standaard controlelijst jouw jacht te keuren. Bij deze bedrijven kun je een complete inspectie van je installatie laten uitvoeren.

    Een lijst van gasgecertificeerde HISWAbedrijven vind je hier. Een controle is eens in de drie jaar nodig. Na inspectie krijgt u een bewijs. Het unieke nummer op dit bewijs correspondeert met de naam van het gecertificeerde bedrijf dat de controle uitvoerde.

    De inspectie omvat:

    • Controle op deugdelijkheid en dichtheid van de installatie.
    • Toetsing aan de ISO-norm 10239 aan de hand van een checklist.
    • De beoordeling van de gehele installatie en aangesloten apparaten.
  • Wat te doen bij brand

    Als je alle voorzorgsmaatregelen heeft getroffen, de apparaten veilig gebruikt en periodiek zorgt voor vakkundige controle, is de kans op brand respectievelijk ontploffing aan boord klein. Ontstaat er toch brand, denk dan aan het volgende.

    • Eerst bemanning, dan het jacht. Zorg ervoor dat iedereen in veiligheid wordt gebracht. Bespreek een calamiteit vooraf en neem instructies met de bemanning door.
    • Zorg voor goed en werkzaam blusmateriaal. Dus geen oude, roestige brandblussers ergens in het vooronder, maar actueel materiaal direct voor het grijpen. Denk ook eens aan een branddeken in of bij de kombuis. Laat je blussers elk jaar keuren. Neem geen risico. Bovendien voorkomt u op deze manier problemen met de verzekering.
    • Zorg voor een complete EHBO-trommel en iemand aan boord die in het bezit is van een EHBO- diploma.

Veilig gebruik elektra

Een elektrische installatie dat niet goed is aangelegd of verkeerd wordt gebruikt kan zorgen voor veel schade. Eigenaren stellen steeds meer eisen aan installaties. Moest een accu ooit alleen wat lampen laten branden, tegenwoordig moeten ook de wasmachine en koelvriescombinatie van stroom worden voorzien. Onderhoud aan de installaties is belangrijk. Controleer uw installatie altijd op de volgende punten:

  • Controleer het vloeistofniveau in de accu’s en vul deze bij indien nodig
  • Controleer de ventilatie van de accuruimte; Komt er voldoende verse lucht binnen?
  • Controleer of alle aansluitingen goed zijn bevestigd;
  • Controleer de bekabeling op schade;
  • Controleer de werking van de schakelaars en van de aardlek
  • Controleer de werking van alle apparaten en verlichting
Zorgeloos varen begint hier

Vind een HISWA Erkend Bedrijf bij jou in de buurt

Zorgeloos varen begint bij een HISWA Erkend bedrijf. Watersportbedrijven die zijn aangesloten bij HISWA-RECRON zijn betrouwbare bedrijven waar je zonder zorgen zaken mee kunt doen.